Funkcjonariusze Straży Granicznej mają prawo do:
• dokonywania kontroli granicznej,
• dokonywania kontroli osobistej (w tym przeglądania zawartości bagaży, sprawdzania ładunków na dworcach i w portach, w środkach komunikacji drogowej, kolejowej, lotniczej i wodnej. Ma to na celu wyeliminowanie możliwości popełniania przestępstw i wykroczeń,
• pełnienia wart ochronnych na pokładzie statku powietrznego, a także stosowania środków niezbędnych do unieszkodliwienia osoby stanowiącej bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa lotu, życia czy zdrowia pasażerów i załogi (można zastosować również przymus bezpośredni i broń służbową),
• legitymowania osób lub ustalania ich tożsamości w inny sposób,
• wydawania wiz (lub innych zezwoleń na przekroczenie granicy) na podstawie odrębnych przepisów,
• dokonania przeszukania osób, rzeczy, pomieszczeń, środków transportu w przypadkach i w trybie określonym w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw, a także zatrzymania osób i doprowadzania ich do właściwego organu Straży Granicznej, sądu lub prokuratury,
• dokonywania obserwacji i rejestracji zdarzeń na drogach i w innych miejscach publicznych,
• zatrzymywania pojazdów i wykonywania innych czynności w zakresie kontroli ruchu drogowego (w przypadkach i trybie określonych w przepisach Prawa o ruchu drogowym),
• przebywania i poruszania się na gruntach bez uzyskania zgody ich właścicieli czy użytkowników, a także przechodzenia przez pole uprawne w czasie bezpośredniego pościgu, jeżeli nie ma możliwości skorzystania z drogi,
• zatrzymania i cofnięcia z granicy państwowej do nadawcy szkodliwych materiałów jądrowych i promieniotwórczych, środków biologicznych i chemicznych, odpadów,
• żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego i jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej,
• zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, a także do każdej osoby (o udzielenie doraźnej pomocy w nagłych wypadkach).
W razie zagrożenia nienaruszalności granicy, niepodporządkowania się wydanym poleceniom lub bezpośredniego zagrożenia dla życia bądź zdrowia własnego lub innej osoby, funkcjonariusze Straży Granicznej mogą używać środków przymusu bezpośredniego, między innymi psów i pałek służbowych, fizycznych i technicznych środków służących do obezwładniania bądź konwojowania osób lub do zatrzymywania pojazdów, indywidualnych chemicznych środków obezwładniających, pocisków niepenetracyjnych miotanych z broni palnej, a także paralizatorów elektrycznych. Oczywiście funkcjonariusze mogą stosować jedynie środki odpowiadające potrzebie wynikającej z zaistniałej konkretnej sytuacji, niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się osób, względem których te środki zostały zastosowane. Gdyby powyższe środki przymusu bezpośredniego okazały się nieskuteczne, funkcjonariusze Straży Granicznej mają jeszcze prawo do użycia broni palnej, jednak przypadki takiego użycia są ściśle określone przepisami ustawy.